Als je zelf nog nooit in een rolstoel gezeten hebt, dan sta je bij bepaalde zaken waarschijnlijk niet snel stil. Zo heb je waarschijnlijk nog nooit nagedacht over of een rolstoel afgesteld moet worden op een bepaalde lengte en of er een groot verschil zit tussen verschillende soorten wielen. In dit artikel bespreken we tien zaken die je waarschijnlijk nog niet wist over rolstoelen. Zo gaat het over de scheve wielen bij rolstoelbasketballers, de geschiedenis van de rolstoel en over het huren van een rolstoel.
Inhoud
De geschiedenis van de rolstoel
De mechanische rolstoel bestond al iets langer, maar de elektrische rolstoel is pas recentelijk ontworpen. Dat is gedaan door George Klein, omdat hij zag hoeveel veteranen na de Tweede Wereldoorlog zware blessures hadden en niet meer goed konden lopen. Hij studeerde af aan de Universiteit van Toronto in werktuigbouwkunde en besloot dat een elektrische rolstoel nodig was om mensen te hepen om vooruit te komen zonder hun benen te hoeven bewegen. Het allereerste patent op een rolstoel werd in 1889 in de Verenigde Staten aangevraagd. Toen Herbert Everest en Harry Jennings (allebei ingenieur van beroep) geconfronteerd werden met de moeilijkheden die komen kijken bij een beperkt persoon. Herbert Everest was namelijk gehandicapt geraakt nadat hij zijn rug gebroken had in een mijnongeluk. Dit duo was het eerste duo wat een rolstoel heeft ontworpen.
Functies op maat
Niet iedereen heeft natuurlijk dezelfde soort beperking, dus zou het gek zijn als alle rolstoelen universele functies zouden vervullen. Daarom zijn veel rolstoelen afstelbaar in verschillende soorten functies. Sommige rolstoelen kunnen het zitgedeelte omhoog bewegen, waardoor een persoon geholpen kan worden met staan. Ook kun je sommige rolstoelen opvouwen, waardoor je ze gemakkelijk kunt meenemen.
Je kunt ze huren
Stel je voor dat je een been hebt gebroken, en je een rolstoel nodig hebt om je gemakkelijk van A naar B te kunnen bewegen. Dan overweeg je waarschijnlijk niet om een rolstoel direct te kopen, omdat de aanschafprijs van een rolstoel vrij duur kan zijn wanneer je hem slechts voor korte termijn gaat gebruiken. De ultieme oplossing hiervoor is dan ook een rolstoel huren, zodat je hem precies op de periode hebt wanneer je hem nodig hebt, en hem daarna weer terug kunt brengen. Daardoor is de prijs ook een stuk lager dan wanneer je de rolstoel zou kopen.
Rolstoelen zijn ontworpen voor mannen
Dat autogordels ontworpen zijn voor mannenlichamen, wist je misschien al wel. Hierdoor sterven vrouwen achter het stuur in een auto-ongeluk gemiddeld eerder of hebben ze eerder ernstig letsel, omdat de dummies bij autotesten voor bestuurders ontworpen zijn om het mannenlichaam te representeren. Het vrouwenlichaam wordt vaak meegenomen als bijrijder. Een apart verschijnsel wat aanduidt dat vaak werktuigen zoals auto’s (of rolstoelen!) zijn ontworpen voor het mannenlichaam. Daarom is het voor vrouwen bij het uitkiezen van een rolstoel ook belangrijk dat zij een aparte rolstoel voor vrouwen gebruiken, om hun lichaam zo min mogelijk te belasten.
Rolstoel marathon
Ook mensen met een rolstoel kunnen deelnemen aan de marathon. Het record van de snelste wielrenmarathon staat op naam van de John Cassidy. Hij heeft met zijn rolstoel de Boston Marathon geraced in slechts 1 uur, 18 minuten en 25 seconden! Dat is zelfs veel sneller dan de snelste hardloper. Fun fact: De Keniaanse hardloper Eliud Kipchoge is de snelste marathonloper ter wereld. Hij heeft het wereldrecord op zijn naam staan, deze staat namelijk op 2 uur, 01 minuut en 39 seconden.
Een rolstoel hoort bij iemands “personal space”
Als je een nieuw persoon ontmoet, dan is de kans niet groot dat je direct recht voor diegene gaat staan en direct diegene ’s handen vastpakt. Uit respect voor iemands persoonlijke omgeving, houdt je toch een beetje afstand. Je wilt natuurlijk niet direct in iemands aura staan. Rolstoelgebruikers hebben ook personal space, alleen is die van hen net iets uitgebreider dan de persoonlijke ruimte van mensen zonder rolstoel. Daarom is het heel belangrijk dat je niet zomaar aan de rolstoel van een gebruiker zit – deze hoort namelijk óók bij iemands persoonlijke ruimte.
Er zijn veel verschillende soorten rolstoelen
Een “rolstoel” is eigenlijk een parapluterm. Er bestaan tientallen verschillende soorten rolstoelen. Om een kort overzicht te geven: er bestaan manuele rolstoelen, zoals een transport rolstoel, standaard rolstoel of handbewogen rolstoel, maar ook een verzorgingsrolstoel (voor wie vaak en veel zorg nodig heeft) of een modulaire rolstoel (met een comfortabelere zitting en betere rug), ook bestaan er actieve rolstoelen en sportrolstoelen, speciaal ontworpen voor sporters.
De beste moderne rolstoel
Omdat er zoveel verschillende rolstoelen bestaan, worden er veel testen gedaan om te kijken welke rolstoel er als beste uit de test komt. Op het gebied van moderne rolstoelen is de De Excel E-Smart als beste uit de bus gekomen. Deze rolstoel is een compacte en moderne stoel, waarmee je gemakkelijk en behendig en veel verschillende richtingen kunt rollen en bewegen. Deze rolstoel wordt veel gekozen en is misschien wel de meest populaire moderne rolstoel te noemen. De Excel E-Smart is voorzien van een comfortabele zitstoel, korte draaicirkel, luchtbanden en anti-kiepwielen.
Diagonale wielen
Soms worden er ook rolstoelen gebruikt met diagonale wielen. Dat klinkt misschien wat gek, maar kan juist heel effectief zijn. Dit type rolstoel wordt gebruikt bij rolstoelbasketbal, om te voorkomen dat rolstoelbasketballers tijdens hoge snelheid omvallen. Het diagonale ontwerp, waarbij de onderkant breder is dan de bovenkant, zorgt voor meer stabiliteit aan de grond zonder het verliezen van snelheid. Ook is er een speciale balk voor de voeten van spelers geïnstalleerd, om de kans op een blessure te minimaliseren. Deze zaken betekenen echter niet dat de basketbalrolstoelen nooit omvallen, op hoog niveau vallen ze zeker nog wel eens om, ook tijdens het spel.
Data
Hoewel er niet heel veel bekend is over het aantal rolstoelgebruikers in Nederland, zijn er wel een aantal cijfers beschikbaar. In een publicatie van het SCP (‘Meedoen met beperkingen’ genaamd) uit 2007 is berekend dat er ongeveer 225-250.000 mensen in Nederland gebruik maken van een rolstoel. Ongeveer 150.000 van deze groep zit permanent in een rolstoel.
